Skrining populacyjny (in. badania przesiewowe) odgrywa bardzo duże znaczenie w rozpoznawaniu chorób i odpowiedniej reakcji terapeutycznej na nie. Dzieje się tak zwłaszcza w onkologii.
Badania skriningowe prowadzone są w całej populacji lub w grupie osób wysokiego ryzyka wystąpienia danej choroby. Ich celem jest wykrycie nowotworu w stadium bezobjawowym, czyli na wczesnym etapie, co ma zapobiegać odległym następstwom schorzenia. Takie działanie stwarza szansę na jej wyleczenie często za pomocą mniej zaawansowanych zabiegów czy innych metod leczenia oraz zmniejsza ryzyko zgonu z jego powodu. Ponadto badania przesiewowe pozwalają na wczesne wykrywanie stanów przednowotworowych i ich właściwe leczenie, co ostatecznie prowadzi do zmniejszenia zachorowalności na nowotwory złośliwe.
Skrining w onkologii w szczególności prowadzony jest w grupach osób, u których w związku z określonymi danymi uzyskanymi z badań epidemiologicznych istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia odpowiedniego nowotworu, np. w związku z wiekiem czy obecnością którejś mutacji. Ogólnie skrining to nie tylko jedno konkretne badanie, ale cały proces uwzględniający to badanie. Oczywiście każde badanie skriningowe obarczone jest pewnym ryzykiem uzyskania wyniku fałszywie dodatniego lub fałszywie ujemnego, niewłaściwego rozpoznania i/lub nadmiernego leczenia oraz pewnym dyskomfortem psychicznym czy fizycznym (np. w trakcie mammografii).
Jednakże korzyści dla całej populacji istotnie przewyższają ryzyko i koszty związane z prowadzeniem badań przesiewowych. Aby program skriningowy był skuteczny, musi być on również kosztowo-efektywny, a więc opłacalny w zakresie redukcji zapadalności na nowotwory i umieralności z ich powodu. W Polsce prowadzony jest na przykład program profilaktyki raka piersi (mammografia) adresowany do kobiet w wieku 50-69 lat, program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia) przeznaczony dla kobiet w wieku 25-59 lat oraz program profilaktyki raka jelita grubego (kolonoskopia) dla osób w wieku 50-65 lat oraz młodszych z dodatkowymi czynnikami ryzyka.
